คุณธรรมนำชีวิต
โรงเรียน : ขุนตาลวิทยาคม สพม.เชียงราย
ระดับ : ระดับเขตพื้นที่ฯ
กลุ่มสาระฯ : อื่นๆ
เผยแพร่เมื่อ : 14 ก.ย. 2561 โดย : จำนวนผู้เข้าชม 1800 คน
Best Practice
คุณธรรมนำชีวิต
โรงเรียนขุนตาลวิทยาคม
ตำบลป่าตาล อำเภอขุนตาล จังหวัดเชียงราย
สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 36
Best practice
คุณธรรมนำชีวิต
..............................................................
ชื่อผลงาน โครงการคุณธรรมนำชีวิต
ผู้รับผิดชอบโครงการ โรงเรียนขุนตาลวิทยาคม ตำบลป่าตาล อำเภอขุนตาลจังหวัดเชียงราย
สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 36
๑. ความสำคัญของผลงาน
โรงเรียนคุณธรรมนำชีวิตเป็นสถานศึกษาในระบบปกติที่นำหลักธรรม หรือองค์ความรู้ที่เป็นคำสอนในพระพุทธศาสนามาประยุกต์ใช้ในการจัดการศึกษาของสถานศึกษานั้น โดยมีจุดเน้นที่สำคัญคือ การนำหลักธรรม
มาใช้ในระบบการพัฒนาผู้เรียนโดยรวมของสถานศึกษา โดยใช้หลักไตรสิกขา ศีล สมาธิและปัญญา การจัดกิจกรรมที่เป็นระบบวิถีชีวิตในสถานศึกษาโดยนำไปสู่จุดเน้นของการพัฒนาให้ผู้เรียนสามารถใช้ปัญญาให้เกิดประโยชน์อย่างแท้จริงต่อการดำเนินชีวิต และการจัดดำเนินการของสถานศึกษาจะแสดงถึงการจัดสภาพแวดล้อมและบรรยากาศ ที่เป็นกัลยาณมิตรเอื้อในการพัฒนาผู้เรียนอย่างรอบด้านทั้งนี้การพัฒนาผู้เรียนดังกล่าวจัดผ่านระบบไตรสิกขา ที่ผู้เรียนได้ศึกษาปฏิบัติ อบรม ทั้งศีลหรือพฤติกรรมหรือวินัยในการดำเนินชีวิตที่ดีงามสำหรับตนเอง และสังคม สมาธิ หรือด้านการพัฒนาจิตใจที่มีคุณภาพ มีสภาพจิตใจที่ตั้งมั่นเข้มแข็ง และสงบสุขและปัญญาที่มีความรู้ ที่ถูกต้อง โดยมีครูและผู้บริหารสถานศึกษาเป็นกัลยาณมิตรสำคัญ ที่รักและปรารถนาดี ที่จะพัฒนาผู้เรียนอย่างดีที่สุด โดยการเน้นคุณธรรมนำความรู้และน้อมนำปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน
โรงเรียนขุนตาลวิทยาคมมีครูและนักเรียนที่นับถือศาสนาพุทธ ๑๐๐ % วิถีชีวิตและขนบธรรมเนียมประเพณีของคนในชุมชนผูกพันอยู่กับความเชื่อทางพระพุทธศาสนา เพื่อให้นักเรียนได้น้อมนำเอาคุณธรรม จริยธรรม และค่านิยมที่ดีงาม ตลอดจนให้เห็นความสำคัญของศาสนาพุทธที่เกี่ยวข้องกับวิถีชีวิตของคนไทย และพัฒนาให้นักเรียนมีความรู้คู่คุณธรรมโดยใช้หลักไตรสิกขาศีล สมาธิ และปัญญา ซึ่งจะทำให้ดำรงตนอยู่ร่วมกันอย่างสงบสุข เกรงกลัวตัวการทำความชั่ว ทำแต่ความดี และฝึกทำจิตใจให้ผ่องใสบริสุทธิ์ ซึ่งจำเป็นจะต้องฝึกฝนแต่ยังเยาว์วัย เพื่อให้ซึมซับและสะสมเข้าสู่จิตใจจนเกิดผลยั่งยืนในอนาคตต่อไปจึงได้จัดทำโครงการคุณธรรมนำชีวิตขึ้น
๒. วัตถุประสงค์และเป้าหมาย
๒.๑ วัตถุประสงค์
๒.๑ เพื่อให้ครู นักเรียน ได้ศึกษา เรียนรู้ และมีหลักธรรมประจำใจในการดำเนินชีวิตโดยได้รับการอบรมจริยธรรม ในคาบที่ 8 ทุกวันศุกร์สุดสัปดาห์
๒.๒เพื่อฝึกให้นักเรียนสวดมนต์ไหว้พระ ทั้งบทสวดสรรเสริญพระรัตนตรัยทำนองสรภัญญะ และสวดมนต์ทุกสัปดาห์เพื่อให้ทราบความหมายของบทสวดและนำไปปฏิบัติ
๒.๓ เพื่อสร้างสัมพันธภาพที่ดีระหว่างบ้าน วัด โรงเรียนและองค์กรต่างๆ ในชุมชน
๒.๔เพื่อให้นักเรียนได้กระทำแต่ความดี ละเว้นความชั่ว ได้ฝึกจิตใจให้สะอาดบริสุทธิ์ ตามหลักโอวาท ๓ (โอวาทปาฏิโมกข์)
๒.๕ เพื่อให้นักเรียนรู้และเข้าใจหลักการปฏิบัติเกี่ยวกับพิธีกรรมต่างๆของพุทธศาสนาที่ถูกต้อง
๒.๖ เพื่อปลูกฝังคุณธรรม จริยธรรม ค่านิยมที่ดีงามให้นักเรียนมีนำไปปฏิบัติได้
๒.๒ เป้าหมาย
๒.๒.๑ ครู นักเรียน และบุคลากรทุกคน ได้เข้าร่วมกิจกรรมอบรมประจำสัปดาห์ทุกๆ สัปดาห์
๒.๒.๒ ครู นักเรียนทุกคน ได้สวดมนต์ไหว้พระ และฝึกจิตอย่างต่อเนื่องเป็นการส่งเสริมให้นักเรียนเป็นผู้ที่มี ศีล สมาธิ และปัญญา ทำให้มีสมาธิในการทำงานและผลการเรียนพัฒนาดีขึ้น
๒.๒.๓ นักเรียนได้เข้าร่วมการประกวดสวดมนต์หมู่สรรเสริญพระรัตนตรัยทำนองสรภัญญะ และสวดมนต์แปลที่หน่วยงานต่างๆจัดขึ้น
๒.๒.๔ นักเรียนทุกคนมีคุณลักษณะอันพึงประสงค์ตามค่านิยมหลักของคนไทยทั้ง ๑๒ ประการ
๒.๒.๕ นักเรียนได้ประพฤติตนเป็นคนดีตามหลักธรรมคำสอนของพุทธศาสนาดำรงชีวิตอยู่ในสังคมอย่างระมัดระวังและมีความสุข
๓. ขั้นตอนการดำเนินกิจกรรม
โรงเรียนคุณธรรมนำชีวิต มีการบูรณาการเรื่องหลักธรรมของพระพุทธศาสนาในกิจกรรมต่าง ๆ ของโรงเรียน เพื่อให้นักเรียนได้ซึมซับ นำไปสู่การมีพฤติกรรมถาวรที่พึงประสงค์ และตระหนักในความจริงที่ว่า พระพุทธศาสนาคือวิถีชีวิตไทย กระบวนการของกิจกรรมควรเป็นไปตามแนวทางของศีล สมาธิ ปัญญา โดยมีจุดเน้นในเบื้องต้น คือการกิน อยู่ ดู ฟังเป็น กล่าวคือ ศีลการพัฒนาพฤติกรรมและระเบียบวินัย สมาธิ การพัฒนาคุณธรรม สติ สมาธิ สภาวะจิต ปัญญา คือสุตมยปัญญา จินตมยปัญญา ภาวนามยปัญญา
กิจกรรมโรงเรียนคุณธรรมนำชีวิตเป็นกระบวนการพัฒนานักเรียนทั้งในด้านความประพฤติ(ศีล) จิตใจ(สมาธิ) และปัญญา(ปัญญา) เป็นกระบวนการทั้งในและนอกห้องเรียน โรงเรียนจึงต้องจัดกิจกรรมต่าง ๆ อย่างเป็นระบบเพื่อให้เกิดความต่อเนื่องและเป็นวิถีชีวิต โดยเป็นกิจกรรมหลากหลายรูปแบบ โดย ศึกษาและฝึกปฏิบัติกิจกรรมวิถีพุทธ ดังต่อไปนี้
๓.๑ กิจกรรมโรงเรียนคุณธรรม
- กิจกรรมวิถีพุทธ
ดำเนินกิจกรรมดังนี้
- กิจกรรมไหว้พระสวดมนต์ประจำวันหน้าเสาธง
- กิจกรรมสวดมนต์ประจำสัปดาห์ทุกวันศุกร์
- กิจกรรมอบรมจริยธรรมทุกวันศุกร์
- กิจกรรมทำบุญตักบาตรในเทศกาลวันขึ้นปีใหม่ วันสถาปนาโรงเรียน
- กิจกรรมแห่เทียนพรรษา
- กิจกรรมเวียนเทียนในวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา
- กิจกรรมอบรมหน้าเสาธง
- กิจกรรมหลักธรรมนำชีวิต
ดำเนินการผ่านกิจกรรมต่อไปนี้
- กิจกรรมประกวดห้องเรียน น่าดู น่าอยู่ น่าเรียน
- กิจกรรมเดินแถวในโรงเรียน
- กิจกรรมสภานักเรียน
- กิจกรรมคุ้มสี
- กิจกรรมบริหารจัดการขยะในโรงเรียน
- กิจกรรมรักการอ่าน
- กิจกรรมสาธารณประโยชน์
- กิจกรรม To Be Number One
- กิจกรรมกีฬาสีภายในโรงเรียน
- กิจกรรมรณรงค์ต่อต้านยาเสพติด
๔. ผลการดำเนินงาน/ประโยชน์ที่ได้รับ
๔.๑ กิจกรรมวิถีพุทธ การน้อมนำ ธรรมะสวัสดีจะทำให้นักเรียนรู้จักมีสัมมาคารวะ เป็นผู้มีจิตใจอ่อนโยน เป็นกัลยาณมิตรกับทุกคน นักเรียนสามารถไหว้บุคคลในระดับต่างๆ และกราบแบบเบญจางคประดิษฐ์ ได้ถูกต้อง ทำจิตใจให้สงบ เตรียมพร้อมที่จะเรียนได้ดีด้วยการทำสมาธิ ทั้งขณะ ยืน นั่ง และเดินสำรวมตลอดจนการอ่านหนังสืออย่างมีสติทำให้นักเรียนจดจำได้ดี นักเรียนเป็นผู้สำนึกในบุญคุณข้าวและขอบคุณผู้มีอุปการะ แสดงถึงการมีความกตัญญู
๔.๒. กิจกรรมหลักธรรมนำชีวิตนักเรียนทุกคนรู้และเข้าใจในพุทธสุภาษิตที่นำเสนอหน้าห้องตอนเช้า และตามป้ายในบริเวณโรงเรียนได้ฝึกอ่าน และนำความหมาย มาปรับใช้ในชีวิตประจำวันอย่างมีความสุขความขยันหมั่นเพียร นักเรียนส่วนมากมีความขยันหมั่นเพียร มีปัญหาสามารถแก้ไขปัญหาได้ ผลการเรียนดี รับคำชมเชยยกย่องจากครูและผู้ปกครอง เรียนอย่างมีความสุข
นอกจากนี้ กิจกรรมที่นักเรียนได้ร่วมกันเป็นหมู่คณะโดยการทำบุญตักบาตร ในวันสำคัญ การอบรมคุณธรรม จริยธรรม การได้เข้าอบรมค่ายอบรมธรรมะ ทำให้นักเรียนเป็นผู้มีจิตใจอ่อนโยน มีเมตตากรุณาจากการฟังธรรมะจากพระสงฆ์ มีความสุขในการได้ทำบุญให้ทาน ในวันสำคัญทางศาสนา ได้ความรู้ข้อปฏิบัติต่างๆ จากการเรียนธรรมศึกษา สามารถลดปัญหาเด็กและเยาวชนได้เป็นอย่างดี ทุกคนอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุขการมีน้ำใจ รู้จักช่วยเหลือผู้อื่น จะทำให้นักเรียนเป็นที่รักใคร่ของเพื่อนฝูงและคุณครูตลอดจนผู้ปกครองอยู่ในระดับมาก
อย่างไรก็ตาม กิจกรรมพิเศษที่ทางโรงเรียนส่งนักเรียนเข้าร่วมประกวดสวดมนต์หมู่สรรเสริญพระรัตนตรัยทำนองสรภัญญะ สวดมนต์แปล ขับร้องสรภัญญะ ทำให้นักเรียนสวดมนต์ได้ถูกต้อง ใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ เป็นแบบอย่างได้ สืบสานขนบธรรมเนียม ประเพณี และวัฒนธรรมอันดีงามสร้างความภูมิใจให้กับนักเรียน ครู ผู้ปกครองซึ่งนอกจากนี้ยังทำให้เกิดผลดีที่ตามมา ได้แก่
๑) โรงเรียนมีสภาพแวดล้อมทางกายภาพและสังคมดี อาคารสถานที่ บรรยากาศ ภูมิทัศน์ ผู้บริหาร ครู มีระเบียบวินัย มีการบริหารจัดการที่ดี
๒) โรงเรียนจัดการเรียนรู้คู่คุณธรรม จัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ และบูรณาการพุทธธรรม
จัดกิจกรรมส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม มีสื่อ อุปกรณ์ แหล่งเรียนรู้ที่เหมาะสม
๓) โรงเรียนได้รับการสนับสนุนจากสังคม มีความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างโรงเรียน วัดชุมชน และชุมชนมีส่วนร่วมในการจัดการศึกษา
๔) โรงเรียนเป็นแบบอย่างที่ดีของสังคม ผู้บริหาร ครู นักเรียน ภาคภูมิใจในโรงเรียนของตนเอง โรงเรียนได้รับการยอมรับจากคนในชุมชน
๕) โรงเรียน ผู้บริหาร ครู นักเรียน บรรลุเป้าหมายในการพัฒนา
๕. ปัจจัยความสำเร็จ
๕.๑ การสร้างความตระหนัก ตัวบ่งชี้ที่สำคัญ
- มีการพัฒนาบุคลากร เพื่อสร้างแรงจูงใจและให้ความรู้พื้นฐานที่จำเป็น
- พัฒนาสภาพแวดล้อม สร้างบรรยากาศที่ส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรม
- มีการประชาสัมพันธ์ให้ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียรับรู้
- มีการจัดองค์กร/คณะบุคคลเพื่อรับผิดชอบงานในภาพรวมของโรงเรียน
๕.๒ ความมุ่งมั่นในการทำงาน ตัวบ่งชี้สำคัญ
- ร่วมกันกำหนดเป้าหมายการดำเนินงาน
- กำหนดแผนปฏิบัติงาน
- มีการดำเนินงานตามแผน/ปฏิทินที่กำหนด
- มีแผนการพัฒนาครูอย่างชัดเจนและต่อเนื่อง
๕.๓ บังเกิดผลสัมฤทธิ์ตามเป้าหมาย ตัวบ่งชี้ที่สำคัญ
- มีระบบการตรวจ ติดตาม ประเมินผล
- มีแผนการนิเทศเพื่อพัฒนางาน
- มีการรายงานผลการดำเนินงานต่อผู้เกี่ยวข้องอย่างเป็นระบบ
- มีการยกย่อง สร้างขวัญกำลังใจและเผยแพร่เกียรติคุณผู้มีผลงานดีเด่น
๕.๔. เกิดระบบที่ยั่งยืน ตัวบ่งชี้ที่สำคัญ
- นักเรียนมีคุณลักษณะตามหลักภาวนา ๔
- ผู้เกี่ยวข้อง/ชุมชน พึงพอใจในผลการดำเนินงานและให้การสนับสนุนเพิ่มขึ้น
- มีการดำเนินงานต่อไปอย่างต่อเนื่องจนเป็นวัฒนธรรมองค์กร
๖. บทเรียนที่ได้รับ
การพัฒนาโรงเรียนสู่ความเป็นโรงเรียนคุณธรรมนำชีวิตให้ประสบผลสำเร็จนั้น ต้องได้รับความร่วมมือจากทุกฝ่าย โดยเฉพาะ บ้าน(ชุมชน) วัด โรงเรียน ต้องเข้ามามีบทบาทในการดำเนินงานของกิจกรรมต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง ซึ่งจะทำให้โรงเรียนได้รับการพัฒนา เป็นที่ยอมรับและภาคภูมิใจของทุกฝ่าย ประโยชน์ที่ได้คือนักเรียนเป็นผู้มีคุณธรรมจริยธรรมและค่านิยมที่ดีงาม
๗. การเผยแพร่/การได้รับการยอมรับ/รางวัลที่ได้รับ
- โรงเรียนดีเด่นด้านการป้องกันและแก้ปัญหายาเสพติดในสถานศึกษาประจำปี 2555
- รางวัลเสมา ป.ป.ส. ระดับดีเด่น โครงการสถานศึกษาป้องกันยาเสพติดดีเด่น ประจำปี 2556
- รางวัลชนะเลิศ การคัดเลือกสถานศึกษาสีขาวปลอดยาเสพติดและอบายมุข ต้นแบบดีเด่น ประเภทโรงเรียนขนาดเล็ก ประจำปี 2557
- สถานศึกษาแบบอย่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้และการบริหารจัดการตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ประจำปี 2557 “สถานศึกษาพอเพียง 2557”
- รางวัลรองชนะเลิศ อันดับ (สถานศึกษาขนาดเล็ก) สถานศึกษาดีเด่นด้านส่งเสริมนิสัยรักการอ่านและพัฒนาห้องสมุดประจำปี 2559
- รางวัลเยาวชนดีเด่น ด้านผู้นำเยาวชน ประจำปี 2559 จากสำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ จังหวัดเชียงราย
- ผลงานดีเด่นของกระทรวงศึกษาธิการ (MOE AWARDS ประจำปีการศึกษา 2559 ประเภทสถานศึกษา สาขาอนุรักษ์มรดกไทย
- รางวัลสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข ระดับดีมาก ประจำปี 2559 ประเภทโรงเรียนขนาดเล็ก จังหวัดเชียงราย
- มีผลทดสอบทางการศึกษาระดับชาติขั้นพื้นฐาน (O-NET) เปรียบเทียบปีการศึกษา 2558-2559 ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 มีค่าคะแนนพัฒนาการรวมเฉลี่ย 5 กลุ่มสาระการเรียนรู้สูงสุด ลำดับที่ 4 ของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 36
- ได้รับการรับรองผลการประเมินความยั่งยืนของโรงเรียนในโครงการโรงเรียนดีประจำอำเภอ(โรงเรียนในฝัน) ประจำปีการศึกษา 2559 ระดับดีเด่น
- รางวัล“เด็กดีศรีเชียงราย” ประจำปี 2560 จากหน่วยงานเหล่ากาชาด จังหวัดเชียงราย
- รางวัลเยาวชนดีเด่น ด้านคุณธรรมและจริยธรรม ประจำปี 2560 จากสำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ จังหวัดเชียงราย
- รางวัลระดับเหรียญทอง กิจกรรมการแข่งขันวาดภาพระบายสี ประเภทบกพร่องทางการเรียนรู้ ระดับชั้น ม. 1-3 งานศิลปะหัตถกรรมนักเรียนระดับชาติ ครั้งที่ 67 ปีการศึกษา2560 (นักเรียน : เด็กชายคเชนทร์ ปินตา, ครู : นางบัวบาน วะไลใจ)
ประมวลภาพการดำเนินงาน
การเข้าแถวเคารพธงชาติ
ประมวลภาพการดำเนินงาน
อบรมวันศุกร์สุดสัปดาห์
