ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน โรงเรียนแม่เมาะวิทยา

          เนื่องจากผู้เรียนแต่ละคนมีความแตกต่างกัน การจัดการเรียนรู้ย่อมมีเป้าหมายสำคัญที่สุด คือ การจัดการให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ ให้ผู้เรียนแต่ละคนได้พัฒนาตนเองอย่างสูงสุด  ตามกำลังหรือศักยภาพของแต่ละคน ดังนั้นการศึกษานับเป็นพื้นฐานที่สำคัญที่สุด ในการพัฒนาสังคมให้คนเป็นคนที่มีคุณภาพ มีคุณธรรม เป็นสิ่งช่วยสร้างจิตสำนึกในการเป็นมนุษย์ มีจิตวิญญาณของผู้มีอารยะธรรมทางปัญญาและความงดงามทางจิตใจ  
          โรงเรียนแม่เมาะวิทยา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต ๓๕  ได้ดำเนินกิจกรรม“ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน” ตามหลักเกณฑ์การประเมินคุณภาพมาตรฐานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนของสถานศึกษา ทั้งนี้เพื่อส่งเสริมให้ผู้เรียนได้พัฒนาศักยภาพของตนเองเพื่อความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ ดังนี้

ด้านปัจจัย :
          คณะผู้บริหารและคณะครูโรงเรียนแม่เมาะวิทยามีความรู้ความเข้าใจมีความตระหนักและเห็นคุณค่าในระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ได้เผยแพร่แนวทางการดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน รวมทั้งรายงานผลการดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนในแต่ละปีการศึกษาให้แก่ผู้ปกครองและชุมชนให้ทราบผ่าน การประชุมผู้ปกครองนักเรียนประจำปีการศึกษา  และการประชุมผู้ปกครองนักเรียนสัญจรยังตำบลต่างๆ 
          นอกจากนี้ครูทุกคนมีความรู้ความเข้าใจมีความตระหนักและเห็นความสำคัญในการดำเนินงานและพัฒนาระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนและสามารถดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนได้  โดยครูทุกคนได้รับการพัฒนาให้สามารถดำเนินงานตามระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนได้ผ่านการประชุมรวมในแต่ละเดือน  และการประชุมระดับชั้นเพื่อหาแนวทางส่งเสริมและดูแลช่วยเหลือนักเรียนที่ปรึกษาชั้นของตน  ซึ่งครูแนะแนวจะได้รับการพัฒนาให้สามารถช่วยเหลือและแก้ไขปัญหาที่ซับซ้อนของนักเรียนได้ ผ่านการให้คำปรึกษาและการทำกิจกรรมบำบัด ประกอบกับสื่อและเครื่องมือที่หลากหลายเพื่อใช้ดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนอย่างเหมาะสม 

ด้านกระบวนการ :
          ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน โรงเรียนแม่เมาะวิทยาได้มีการจัดโครงสร้างและคณะกรรมการการดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนที่ชัดเจน ทั้งนี้เพื่อเป็นพื้นฐานต่อการพัฒนาระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน นอกจากนี้ยังมีการกำหนดทิศทางและการจัดทำแผนงานตามปฏิทินการปฏิบัติงานที่ชัดเจน โดยมีครูที่ปรึกษาเป็นบุคลากรหลักในการดำเนินงาน การมีส่วนร่วมของบุคลากรทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องทั้งภายในและนอกสถานศึกษา ได้แก่  คณะกรรมการสถานศึกษา ผู้ปกครอง ชุมชน ผู้บริหาร และครูทุกคน  มีวิธีการและเครื่องมือที่ชัดเจน   มีมาตรฐานคุณภาพ และมีหลักฐานการทำงานที่ตรวจสอบได้  เป็นนวัตกรรมการทำงานของระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน โรงเรียนแม่เมาะวิทยา เรียกว่า “MAEMOH Model”
ประกอบด้วย
             M       มาจากคำว่า     Management  หมายถึง  มีการจัดการตามระบบ มีขั้นตอน
          A        มาจากคำว่า     Attitude         หมายถึง  มีการสร้างทัศนคติที่ดีแก่นักเรียน
          E        มาจากคำว่า     Efficiency       หมายถึง  ความมีประสิทธิภาพในการดำเนินงาน
          M         มาจากคำว่า  Moral                หมายถึง    ช่วยเหลือนักเรียนด้วยคุณธรรม มีความเมตตา
          O       มาจากคำว่า     Our Network  หมายถึง   การร่วมมือกับภาคีเครือข่าย
          H        มาจากคำว่า     Happiness      หมายถึง   นักเรียนมีความสุข

          M (Management) ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน โรงเรียนแม่เมาะวิทยา ได้ดำเนินการตามกระบวนการและขั้นตอนของระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน ที่มีองค์ประกอบ ๕ ประการ คือ
          ๑.  การรู้จักนักเรียนเป็นรายบุคคล
          ๒.  การคัดกรองนักเรียน
          ๓.  การป้องกันและแก้ไขปัญหา
          ๔.  การพัฒนาและส่งเสริมนักเรียน         
          ๕.  การส่งต่อ
         
          A (Attitude) ครูที่ปรึกษาชั้นเรียนแต่ละชั้นจะทำความรู้จักนักเรียนเป็นรายบุคคลด้วยการศึกษาข้อมูลนักเรียนเป็นรายบุคคล  การเยี่ยมบ้าน  การสังเกต  การสอบถาม  การสัมภาษณ์ และการทดสอบตลอดจนมีการส่งเสริมและพัฒนานักเรียนโดยการจัดกิจกรรมพัฒนานักเรียนที่หลากหลาย
          นอกจากนี้ยังได้ดำเนินกิจกรรมการป้องกัน  ช่วยเหลือและแก้ไขพฤติกรรมนักเรียนอย่างเข้มแข็ง  ทั้งการให้คำปรึกษาให้คำแนะนำแก่นักเรียน  หรือส่งต่อนักเรียนตามโครงสร้างงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน  ทั้งการส่งต่อภายในและการส่งต่อภายนอก  ทั้งนี้เพื่อเป็นการแก้ไขพฤติกรรมเสี่ยงของนักเรียนให้ดีขึ้น

          E (Efficiency)  ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน  โรงเรียนแม่เมาะวิทยา มีการดำเนินงานอย่าง             มีประสิทธิภาพ  มีการนิเทศ กำกับ ติดตามและสรุปผลการดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนเป็นรายห้องเรียนและโดยภาพรวม แล้วรายงานผลให้ผู้บริหารและสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต ๓๕ ทราบเป็นรายปีการศึกษารวมถึงการแจ้งให้แก่ผู้ปกครองได้รับทราบผ่านการประชุมผู้ปกครองนักเรียน             ซึ่งนอกจากจะเป็นการเผยแพร่ผลการดำเนินงานแล้วยังได้นำผลที่ได้จากการดำเนินงานมาพัฒนาปรับปรุงการดำเนินงานในปีการศึกษาต่อไปอีกด้วย
          และยังมีการผดุงระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน โดยได้มีการจัดกิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างโรงเรียนและผู้ปกครอง รวมถึงการประชาสัมพันธ์  ยกย่องเชิดชูเกียรติและให้ขวัญกำลังใจแก่ผู้ปกครองที่ได้ดูแลบุตรหลานเป็นอย่างดี ตลอดจนมีการดำเนินงานดูแลช่วยเหลือนักเรียนให้อยู่ในกิจกรรมปกติของการดำรงชีวิตประจำวันของนักเรียน

          M (Moral)  ครูที่ปรึกษาชั้นเรียน และหัวหน้าระดับจะคอยให้คำปรึกษา และแนะแนวทางในการแก้ปัญหาแก่นักเรียนกลุ่มเสี่ยง หรือต้องได้รับการช่วยเหลือด้วยความเมตตา มีคุณธรรม  ครูแนะแนวโรงเรียนแม่เมาะวิทยาจะคอยให้คำปรึกษาและบริการการแนะแนวให้แก่นักเรียน  โดยอาศัยความร่วมมือจากผู้ปกครองและผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องทั้งด้านการเรียนและความประพฤติ  ด้วยวิธีการให้คำปรึกษาเบื้องต้น และวิธีการจัดกิจกรรมเพื่อป้องกันและแก้ไขปัญหา นอกจากนี้ยังมีการจัดบริการแนะแนวการศึกษา  อาชีพ รวมทั้งการแนะแนวทักษะชีวิต ตลอดจนมีการติดตามผลนักเรียนด้านการศึกษาต่อ  การประกอบอาชีพและการดำเนินชีวิต
          O  (Our Network)  ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน โรงเรียนแม่เมาะวิทยา  ได้ดำเนินการให้ความรู้ความเข้าใจแก่ผู้ปกครอง  ในเรื่องการดูแลช่วยเหลือนักเรียน  ผ่านการประชุมผู้ปกครองนักเรียนประจำปีการศึกษา  และการประชุมผู้ปกครองนักเรียนสัญจรยังตำบลต่างๆ  ได้แก่  ตำบลจางเหนือ  ตำบลบ้านดง  ตำบลสบป้าด  ตำบลนาสักและตำบลแม่เมาะ ทั้งนี้เพื่อเป็นการถ่ายทอดความรู้ความเข้าใจในการดูแลบุตรหลานอย่างเหมาะสม

          H  (Happiness)  นักเรียนโรงเรียนแม่เมาะวิทยามีความสุขกับการมาโรงเรียน สะท้อนได้จากการมาเรียนอย่างสม่ำเสมอ ร่วมกิจกรรมอย่างเต็มใจ  นักเรียนได้รับการเสริมสร้างทักษะการดำรงชีวิต  มีภูมิคุมกันภัยต่างๆอย่างเหมาะสม  ผ่านกิจกรรมต่างๆ  ส่งผลให้นักเรียนมีทักษะการหลีกเลี่ยง  ป้องกันภัยอันตรายและพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์  มีสุขภาพกาย  สุขนิสัยที่เหมาะสม มีสัมพันธภาพที่ดีและมีบทบาทในการร่วมดูแลพัฒนาโรงเรียน  ชุมชน  สังคม  ด้วยความเต็มใจ
    
ผลการดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน :
          นักเรียนโรงเรียนแม่เมาะวิทยาได้รับการดูแลเอาใจใส่อย่างเหมาะสมและทั่วถึง  ได้รับการพัฒนาตามศักยภาพและความแตกต่างระหว่างบุคคล ได้รับการดูแลช่วยเหลือ  การปกป้อง  คุ้มครองและแก้ไขปัญหาต่างๆอย่างเหมาะสม   และช่วยเหลืออย่างทั่วถึง  ทันเวลาและถูกวิธี โดยอาศัยความร่วมมือจากครูที่ปรึกษาชั้น   หัวหน้าระดับ  หัวหน้ากลุ่มงาน ฝ่ายบริหารและผู้ปกครอง  ในการดูแล  ช่วยเหลือนักเรียนให้รอดพ้นจากอบายมุข  พฤติกรรมเสี่ยงและการกระทำผิดต่างๆ  ตลอดจนนักเรียนมีส่วนร่วมในการกำหนดกติการะเบียบข้อบังคับต่างๆ ในการจัดกิจกรรมตามโอกาส  และมีส่วนร่วมในการพัฒนากระบวนการเรียนรู้และกิจกรรมต่างๆในโรงเรียน  ผ่านทางคณะกรรมการนักเรียนและตัวแทนนักเรียน
          นักเรียนทุกคนได้รับการส่งเสริมให้มีทักษะชีวิตและความสามารถในการปรับตัวและได้รับการพัฒนาตนเองและสังคมอย่างรอบด้าน
          หลังจากที่ได้ดำเนินการตามกระบวนการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ในระยะเวลาที่ผ่านมา  พบว่า  นักเรียนโรงเรียนแม่เมาะวิทยามีอัตราการประพฤติหรือมีพฤติกรรมเสี่ยงลดลงอย่างต่อเนื่อง

          ตลอดระยะเวลา ๕ ปีที่ผ่านมา  ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน โรงเรียนแม่เมาะวิทยา ได้รับรางวัล ดังนี้
          ได้รับรางวัลรองชนะเลิศอันดับ ๒ โรงเรียนที่มีผลการดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนผ่านเกณฑ์ระดับดีมาก ระดับโรงเรียนขนาดกลาง ประจำปีการศึกษา  ๒๕๕๗
          ได้รับรางวัลรองชนะเลิศอันดับ ๑ โรงเรียนที่มีผลการดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนดีเด่น ระดับโรงเรียนขนาดกลาง ประจำปีการศึกษา  ๒๕๕๙
          ได้รับรางวัลรองชนะเลิศอันดับ ๒ โรงเรียนที่มีผลการดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนดีเด่น ระดับโรงเรียนขนาดกลาง ประจำปีการศึกษา  ๒๕๖๐
          ได้รับรางวัลรองชนะเลิศอันดับ ๒ โรงเรียนที่มีผลการดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนดีเด่น ระดับโรงเรียนขนาดกลางประจำปีการศึกษา  ๒๕๖๑
          ได้รับรางวัลรองชนะเลิศอันดับ ๒ โรงเรียนที่มีผลการดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนดีเด่น ระดับโรงเรียนขนาดกลางประจำปีการศึกษา  ๒๕๖๒