วิธีหรือแนวทางปฏิบัติที่เป็นเลิศ (Best Practice)
ชื่อผลงานวิธีหรือแนวทางปฏิบัติที่เป็นเลิศ (Best Practice)
การส่งเสริมพฤติกรรมการมีวินัยของนักเรียนโรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัย
ชื่อเจ้าของผลงาน โรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัย
สังกัด สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต 2 หมายเลขโทรศัพท์: 0-2181-1101
E-mail: nawaminben@nbr.ac.th
1. ความเป็นมาและความสำคัญของวิธีหรือแนวทางปฏิบัติที่เป็นเลิศ (Best Practice)
1.1 ขั้นปัญหา
จากการสำรวจสภาพปัญหาพฤติกรรมของนักเรียนโรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัยพบว่า นักเรียนบางส่วนขาดจิตสำนึกในบทบาทและหน้าที่ของตนเอง ไม่ยอมรับและปฏิบัติตนตามกฎระเบียบของโรงเรียน ครอบครัว และชุมชนที่ได้กำหนดขึ้นเพื่อบังคับใช้อย่างมีเหตุผล ไม่ยอมรับผลที่เกิดจากการปฏิบัติของตนเอง ไม่เคารพสิทธิของผู้อื่น ขาดความสามารถในการควบคุมและแก้ไขปัญหาความประพฤติในทางที่ไม่ถูกต้องและ/หรือไม่เหมาะสมของตนเอง เช่น มีพฤติกรรมชู้สาว ทะเลาะวิวาท หนีเรียน แต่งกายผิดระเบียบ ทรงผมผิดระเบียบ เป็นต้น สภาพการณ์ดังกล่าวสะท้อนให้เห็นว่า นักเรียนขาดการมีวินัยทั้งในด้านการมีวินัย ในตนเองและวินัยทางสังคม ซึ่งคุณลักษณะดังกล่าวนั้นมีความสำคัญอย่างยิ่ง เนื่องจากวินัยถือเป็นเครื่องมือ ในการวางระเบียบแบบแผนและสร้างความรับผิดชอบของบุคคลอันจะนำไปสู่การประสบความสำเร็จในทุก ๆ ด้าน อีกทั้งทำให้การดำเนินการต่าง ๆ ในสังคมหรือส่วนรวมเป็นไปด้วยความเรียบร้อย ตลอดจนส่งผลให้ การอยู่ร่วมกันในสังคมมีความสงบสุข
1.2 ขั้นวิเคราะห์ปัญหา
จากการวิเคราะห์ปัญหานักเรียนโรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัยขาดวินัยนั้นพบว่า เกิดจากสาเหตุสำคัญ ดังต่อไปนี้
1) นักเรียนขาดความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับการมีวินัย
2) นักเรียนไม่ตระหนักถึงความสำคัญของการมีวินัย
3) นักเรียนเลียนแบบพฤติกรรมที่สะท้อนถึงการขาดวินัยจากเพื่อน
4) นักเรียนไม่ได้รับการส่งเสริมให้มีวินัยเท่าที่ควร
1.3 ขั้นสรุปแนวทางที่จะแก้ปัญหาหรือพัฒนา
พฤติกรรมการมีวินัยถือเป็นองค์ประกอบหนึ่งที่สำคัญและจำเป็นต้องส่งเสริมให้เกิดขึ้นกับนักเรียนอย่างต่อเนื่องเพื่อให้คุณลักษณะดังกล่าวมีความคงทนและยั่งยืน โรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัยจึงได้กำหนดให้มีการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ทั้งในห้องเรียนและนอกห้องเรียนเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการมีวินัยอันเป็นการพัฒนาด้านจิตพิสัยให้แก่นักเรียนอย่างเป็นระบบผ่านขั้นตอนการรับรู้ ตอบสนอง เห็นคุณค่า จัดระบบ และสร้างพฤติกรรมการมีวินัย ตามแนวทางที่สามารถสรุปได้เป็นรายประเด็น ซึ่งมีความสอดคล้องกับสาเหตุของปัญหาตามที่ได้กล่าวไว้ในข้างต้น ดังต่อไปนี้
1) การสร้างความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับการมีวินัยและความสำคัญของการมีวินัยให้แก่นักเรียนผ่านกิจกรรมการเรียนรู้ที่เน้นการอภิปรายร่วมกัน
2) การอบรมสั่งสอน ตักเตือน และให้คำแนะนำนักเรียนเกี่ยวกับการมีวินัยโดยใช้หลักเหตุผล
3) การใช้มาตรการลงโทษนักเรียนตามความเหมาะสมโดยพิจารณาจากสภาพของสถานการณ์ปัญหาที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมการมีวินัยบนพื้นฐานการใช้กฎระเบียบของโรงเรียนและทฤษฎีทางจิตวิทยาการศึกษา
4) การส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมและค่านิยมอันพึงประสงค์ที่สัมพันธ์กับพฤติกรรมการมีวินัยให้แก่นักเรียนตามรูปแบบการสอนที่เน้นการพัฒนาด้านจิตพิสัย
5) การดำเนินการดูแลช่วยเหลือนักเรียนที่เน้นการส่งเสริมพฤติกรรมการมีวินัยอย่างมีขั้นตอน
2. วัตถุประสงค์/เป้าหมาย
2.1 วัตถุประสงค์
1) เพื่อพัฒนาแนวทางการส่งเสริมพฤติกรรมการมีวินัยของนักเรียนโรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัย
2) เพื่อเปรียบเทียบพฤติกรรมการมีวินัยของนักเรียนโรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัยก่อนและหลังการเข้าร่วมกิจกรรมตามแนวทางการส่งเสริมพฤติกรรมการมีวินัย
2.2 เป้าหมาย
2.2.1 เป้าหมายเชิงปริมาณ
นักเรียนโรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัยไม่ต่ำกว่าร้อยละ 90 มีระดับการแสดงออกถึงพฤติกรรมการมีวินัยหลังการเข้าร่วมกิจกรรมตามแนวทางการส่งเสริมพฤติกรรมการมีวินัยสูงกว่าก่อนการเข้าร่วมกิจกรรม
2.2.2 เป้าหมายเชิงคุณภาพ
โรงเรียนมีแนวทางการส่งเสริมพฤติกรรมการมีวินัยแก่นักเรียนตามหลักวิชาการและส่งเสริมให้นักเรียนโรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัยมีพฤติกรรมการมีวินัยอย่างเป็นระบบ
3. กระบวนการดำเนินการ วิธีการและนวัตกรรมที่เป็นเลิศ (Best Practice)
การพัฒนาแนวทางการส่งเสริมพฤติกรรมการมีวินัยของนักเรียนโรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัย มีกระบวนการดำเนินการดังต่อไปนี้
1) ศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการส่งเสริมพฤติกรรมการมีวินัย
2) ประชุมครู บุคลากร และผู้ปกครองนักเรียนโรงเรียนเพื่อวางแผนการจัดทำร่างแนวทางการส่งเสริมพฤติกรรมการมีวินัยของนักเรียนโรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัย
3) ดำเนินการจัดทำร่างแนวทางการส่งเสริมพฤติกรรมการมีวินัยของนักเรียนโรงเรียน นวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัย
4) ปรับปรุงและประเมินผลร่างแนวทางการส่งเสริมพฤติกรรมการมีวินัยของนักเรียนโรงเรียน นวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัย
5) ประชุมสรุปแนวทางการส่งเสริมพฤติกรรมการมีวินัยของนักเรียนโรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัย
6) สร้างและพัฒนาเครื่องมือเก็บรวบรวมข้อมูล คือ แบบสังเกตพฤติกรรมการมีวินัย
7) ดำเนินการใช้แนวทางการส่งเสริมพฤติกรรมการมีวินัยของนักเรียนโรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัยที่จัดทำขึ้น
8) วิเคราะห์ข้อมูลและสรุปผลการใช้แนวทางการส่งเสริมพฤติกรรมการมีวินัยของนักเรียนโรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัย
9) สร้างเครือข่ายขยายผลการส่งเสริมพฤติกรรมการมีวินัย คุณธรรมและจริยธรรมของนักเรียนโรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัยไปสู่สถานศึกษาอื่น ๆ
4. ผลการดำเนินการ/ผลสัมฤทธิ์/ประโยชน์ที่ได้รับ
1) ผู้บริหาร ครูและบุคลาการทางการศึกษาของโรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัยสามารถดำเนินการส่งเสริมพฤติกรรมการมีวินัยแก่นักเรียนด้วยแนวทางที่ได้ร่วมกันจัดทำขึ้นอย่างเป็นระบบได้อย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล
2) นักเรียนโรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัยมีความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับการมีวินัย สามารถวิเคราะห์ผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการปฏิบัติหรือไม่ปฏิบัติตนตามระเบียบวินัยต่อตนเองและสังคมได้อย่างมีเหตุผล
3) นักเรียนโรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัยตระหนักถึงความสำคัญของการมีวินัยอันเป็นจุดเริ่มต้นสำคัญในการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของตนเองได้อย่างเหมาะสมและสอดคล้องกับคุณลักษณะการมีวินัยไปในทางที่ดีขึ้น
4) นักเรียนโรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัยลดพฤติกรรมเลียนแบบการกระทำที่สะท้อนถึงการขาดวินัยจากเพื่อนและบุคคลรอบข้าง อีกทั้งช่วยกันสอดส่องดูแล พร้อมทั้งให้คำแนะนำ และตักเตือนเพื่อนเมื่อมีพฤติกรรมต่าง ๆ ที่ไม่เหมาะสม
5) นักเรียนโรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัยได้รับการส่งเสริมให้มีวินัยอย่างต่อเนื่องผ่านการเปิดโอกาสให้ลงมือปฏิบัติกิจกรรมทั้งในห้องเรียนและนอกห้องเรียนอย่างสม่ำเสมอตลอดทั้งปีการศึกษา ส่งผลให้นักเรียนมีคุณลักษณะดังกล่าวในระดับที่ปฏิบัติได้ด้วยตนเองจนเป็นนิสัย
6) นักเรียนโรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัย ร้อยละ 95 มีระดับการแสดงออกถึงพฤติกรรมการมีวินัยหลังการเข้าร่วมกิจกรรมตามแนวทางการส่งเสริมพฤติกรรมการมีวินัยสูงกว่าก่อนการเข้าร่วมกิจกรรม
7) สถานศึกษาอื่น ๆ สามารถนำแนวทางการส่งเสริมพฤติกรรมการมีวินัยของนักเรียนโรงเรียน นวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัยไปประยุกต์ใช้ในการส่งเสริมพฤติกรรมดังกล่าว ตลอดจนนำไปต่อยอดในการพัฒนาคุณลักษณะอันพึงประสงค์ในด้านอื่น ๆ ที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการมีวินัยให้เกิดแก่นักเรียนได้
5. ปัจจัยความสำเร็จ
1) นักเรียนทุกระดับชั้นเห็นคุณค่าของการมีวินัยจึงให้ความร่วมมือและลงมือปฏิบัติกิจกรรมการเรียนรู้ต่าง ๆ ที่ส่งเสริมพฤติกรรมการมีวินัยที่ทางโรงเรียนได้จัดขึ้นด้วยความเต็มใจ
2) ครูและบุคลากรทางการศึกษาร่วมกันจัดกิจกรรมต่าง ๆ เพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการมีวินัยให้แก่นักเรียนโดยทางตรงและทางอ้อมทั้งในห้องเรียนและนอกห้องเรียน
3) ครูที่ปรึกษาส่งเสริมพฤติกรรมการมีวินัยให้แก่นักเรียนด้วยระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนที่มีประสิทธิภาพด้วยสร้างการมีส่วนร่วมของบุคลากรทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องทั้งภายในและภายนอกโรงเรียน
4) ผู้ปกครองอบรมสั่งสอน กำกับ ติดตาม ดูแลพฤติกรรมการมีวินัยของบุตรหลานอย่างสม่ำเสมอ
5) ผู้บริหารโรงเรียนให้ความสำคัญกับการเสริมสร้างศักยภาพครูและบุคลากรทางการศึกษาให้มีความรู้ความเข้าใจในคุณธรรมจริยธรรม ค่านิยม และจรรยาบรรณในวิชาชีพอย่างต่อเนื่อง เช่น การจัดอบรม การศึกษาดูงาน การจัดกิจกรรมชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพเพื่อให้ครูและบุคลากรทางการศึกษานำความรู้ที่ได้รับมาปรับใช้ในการดำเนินโครงการและกิจกรรมการเรียนการสอนที่หลากหลาย เช่น โครงการสืบสานงานพระราชดำริตามแนวหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง โครงการวิถีไทยก้าวไกลสู่อาเซียน โครงการโรงเรียนสุจริต โครงการสร้างสำนึกพลเมือง กิจกรรมทำบุญตักบาตร รู้ตื่น รู้เบิกบาน กิจกรรมโรงเรียนรักษาศีล 5 กิจกรรมเข้าค่ายปฏิบัติธรรมตามศาสนาที่นักเรียนแต่ละบุคคลนับถือ กิจกรรม 1 ห้องเรียน 1 โครงงาน เป็นต้นทั้งนี้เพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการมีวินัยของนักเรียนให้เกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผลสูงสุด
6) ผู้บริหาร ครูและบุคลากรทางการศึกษา รวมทั้งผู้ปกครองประพฤติตนเป็นแบบอย่างที่ดีแก่นักเรียนโดยเฉพาะอย่างยิ่งในด้านการแสดงออกถึงการมีคุณธรรมจริยธรรมและค่านิยมที่พึงประสงค์
7) โรงเรียนมีการยกย่องเชิดชูเกียรติคุณความดีเพื่อเป็นขวัญกำลังใจแก่ครู บุคลากรทางการศึกษา นักเรียน ตลอดจนผู้ปกครองของนักเรียนที่มีคุณธรรมจริยธรรมและค่านิยมที่พึงประสงค์
6. บทเรียนที่ได้รับ
1) การสร้างความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับการมีวินัยและความสำคัญของการมีวินัยผ่านกิจกรรม การเรียนรู้ที่เน้นการอภิปรายร่วมกันเพื่อให้นักเรียนได้รับรู้ถึงประเด็นดังกล่าวอย่างใส่ใจถือเป็นขั้นตอนสำคัญ ในเบื้องต้นของกระบวนการพัฒนาพฤติกรรมการมีวินัยให้แก่นักเรียนอย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล
2) การอบรมสั่งสอน ตักเตือน และให้คำแนะนำนักเรียนเกี่ยวกับการมีวินัยโดยใช้หลักเหตุผล พร้อมทั้งเปิดโอกาสให้นักเรียนได้แสดงความคิดเห็นของตนเองอย่างเป็นเหตุเป็นผลเกี่ยวกับพฤติกรรมการมีวินัยของตนเอง เพื่อน รวมทั้งสมาชิกในห้องเรียนและในโรงเรียนจะช่วยให้นักเรียนยินยอม เต็มใจ และ พึงพอใจในการตอบสนองต่อพฤติกรรมดังกล่าวจะนำไปสู่การปฏิบัติตนที่สอดคล้องกับการมีวินัย
3) การใช้มาตรการลงโทษนักเรียนตามความเหมาะสมโดยพิจารณาจากสภาพของสถานการณ์ปัญหาที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมการมีวินัยบนพื้นฐานการใช้กฎระเบียบของโรงเรียนและทฤษฎีทางจิตวิทยาการศึกษา
ทำให้นักเรียนได้เรียนรู้ผลจากการปฏิบัติตนในทางที่ไม่ถูกต้องเหมาะสมนั้นเป็นการลงโทษทางบวก (Positive Punishment) ซึ่งจะทำให้นักเรียนมีพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์ลดลงได้อย่างต่อเนื่อง
4) การส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมและค่านิยมอันพึงประสงค์ที่สัมพันธ์กับพฤติกรรมการมีวินัยให้แก่นักเรียนตามรูปแบบการสอนที่เน้นการพัฒนาด้านจิตพิสัยของแครทโวล บลูม และมาเซีย (ทิศนา แขมมณี, 2560) ช่วยให้นักเรียนรับรู้ ตอบสนอง และเห็นคุณค่าของพฤติกรรมการมีวินัยมากยิ่งขึ้น
ทั้งนี้ในการจัดกิจกรรมควรเน้นให้นักเรียนลองปฏิบัติตามคุณลักษณะการมีวินัยแล้วได้รับการตอบสนองในทางที่ดี เห็นประโยชน์ที่เกิดขึ้นกับตนเองหรือบุคคลอื่นที่ปฏิบัติตามคุณลักษณะการมีวินัย ตลอดจนเห็นโทษหรือได้รับโทษจากการละเลยไม่ปฏิบัติตามคุณลักษณะการมีวินัย โดยกระตุ้นให้นักเรียนยอมรับ ชื่นชอบ และผูกพันในการแสดงออกถึงพฤติกรรมการมีวินัย
เมื่อนักเรียนเห็นคุณค่าของพฤติกรรมการมีวินัยและเกิดเจตคติที่ดีต่อพฤติกรรมการมีวินัยก็จะมีความโน้มเอียงที่จะรับพฤติกรรมดังกล่าวมาใช้ในชีวิตของตนเอง การจัดกิจกรรมในขั้นตอนนี้ควรกระตุ้นให้นักเรียนพิจารณาพฤติกรรมการมีวินัยกับพฤติกรรมที่พึงประสงค์อื่น ๆ ของตนเอง และสร้างความสัมพันธ์ระหว่างค่านิยมต่าง ๆ ของตนเอง อีกทั้งควรกระตุ้นให้นักเรียนสร้างมโนทัศน์และจัดระบบในคุณค่าของพฤติกรรมการมีวินัยซึ่งจะนำไปสู่การสร้างลักษณะนิสัยที่สะท้อนถึงพฤติกรรมการมีวินัย
สำหรับการจัดกิจกรรมตามรูปแบบการสอนที่เน้นการพัฒนาด้านจิตพิสัยในขั้นตอนสุดท้ายนั้นควรส่งเสริมให้นักเรียนปฏิบัติตนตามคุณลักษณะการมีวินัยอย่างสม่ำเสมอ โดยติดตามผลการปฏิบัติ ให้ข้อมูลป้อนกลับ และเสริมแรงเป็นระยะ ๆ จนกระทั่งนักเรียนแสดงออกถึงพฤติกรรมการมีวินัยได้จนเป็นนิสัย โดยกระตุ้นให้นักเรียนมีหลักยึดในการตัดสินใจและลงมือปฏิบัติตามหลักยึดเกี่ยวกับพฤติกรรมการมีวินัย จนเป็นนิสัย
5) การดำเนินการดูแลช่วยเหลือนักเรียนที่เน้นการส่งเสริมพฤติกรรมการมีวินัยอย่างมีขั้นตอน ที่ชัดเจน พร้อมทั้งมีวิธีการและเครื่องมือที่มีมาตรฐาน คุณภาพ มีหลักฐานการทำงานที่ตรวจสอบได้ ซึ่งกระบวนการดำเนินงานหลักประกอบไปด้วย การรู้จักนักเรียนเป็นรายบุคคล การคัดกรองนักเรียน การป้องกันและแก้ไขปัญหา การพัฒนาและส่งเสริมนักเรียน และการส่งต่อ เป็นกิจกรรมที่สร้างการมีส่วนร่วมของบุคลากรทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องทั้งภายในและภายนอกโรงเรียนในการส่งเสริมพฤติกรรมการมีวินัยอย่างเป็นระบบ ช่วยให้นักเรียนแต่ละบุคคลรู้จักตนเอง สามารถควบคุมและกำกับตนเองได้ ตลอดจนทำให้นักเรียนได้รับการดูแลช่วยเหลือจากทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องอย่างทั่วถึงและตรงตามสภาพปัญหา
7. การเผยแพร่
1) นำเสนอผลงานเพื่อเข้ารับการพิจารณาคัดเลือกรับรางวัลพระราชทาน รางวัลเกียรติคุณ สัญญา ธรรมศักดิ์ ประจำปีการศึกษา 2559 ในโครงการเชิดชูเกียรติสถานศึกษาที่สร้างคนดีให้สังคมด้วยการส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม ของมูลนิธิธารน้ำใจ และได้รับรางวัลรางวัลเกียรติคุณ สัญญา ธรรมศักดิ์ (ดี)
2) นำเสนอผลงานวิจัย การประกวดแข่งขันและแลกเปลี่ยนเรียนรู้ผลงานวิจัย “1,000 เรื่อง 1,000 วิจัย นวัตกรรมการศึกษาก้าวไกล ต้นภัยคอร์รัปชัน” ระหว่างวันที่ 23 – 26 สิงหาคม 2559 ณ ชลพฤกษ์ รีสอร์ท อำเภอบ้านนา จังหวัดนครนายก และได้รับรางวัลรองชนะเลิศ อันดับ 1 การประกวดผลงานวิจัย ประเภท การสร้างองค์ความรู้ใหม่สู่การปฏิบัติสุจริต สำหรับโรงเรียนสุจริต จัดโดยสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน
3) นำเสนอผลงานวิธีปฏิบัติที่เป็นเลิศ Best Practice ต้นแบบเขตพื้นที่ ระดับภาคกลางและภาคตะวันออก โครงการ “การขับเคลื่อนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงสู่สถานศึกษามุ่งความยั่งยืนด้านการศึกษา” วันที่ 24 กันยายน 2559 ณ โรงแรมแอมบาสเตอร์ ซิตี้ จอมเทียน จังหวัดชลบุรี จัดโดยสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน
4) นำเสนอผลงานการปฏิบัติที่เป็นเลิศ (Best Practice) ระดับสหวิทยาเขต ประจำปีการศึกษา 2562 วันที่ 15 สิงหาคม 2562 ณ โรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัย จัดโดยสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต 2
5) นำเสนอแนวทางการดำเนินการคุณลักษณะสุจริตของนักเรียนในการประชุมเพื่อขับเคลื่อนโครงการเสริมสร้างคุณธรรม จริยธรรม และธรรมภิบาลในสถานศึกษา (โครงการโรงเรียนสุจริต) และการขับเคลื่อนหลักสูตรต้านทุจริต วันที่ 3 ตุลาคม 2562 ณ โรงเรียนศรีพฤฒา จัดโดยสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต 2
6) นำเสนอแนวทางการส่งเสริมพฤติกรรมการมีวินัยของนักเรียนโรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัย ในงานนิทรรศการวิชาการ ประจำปีการศึกษา 2562 วันที่ 23 มกราคม 2563 ณ โรงเรียน นวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัย
________________________________________________________________________________
เอกสารอ้างอิง
ทิศนา แขมมณี. (2560). ศาสตร์การสอน: องค์ความรู้เพื่อการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ. พิมพ์ครั้งที่ 21. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.